Klinička slika
Apsces simplex-akutni simptomi zapaljenja nastaju naglo sa visokom temperaturom praćenom drhtavicom, bolom u grudima, kašljem i obilnim iskašljavanjem gnojnog ispljuvka koji zaudara. Usled oštećenja krvnih sudova nastaju hemoptizije (iskašljavanje krvi). Otežano disanje i poremećaje disanja prate gubitak apetita, opšta slabost i malaksalost, gubitak telesne mase, psihičke smetnje. Mogu se ispoljiti i znaci opšte intoksikacije organa, oštećenja srčanog mišića sa ubrzanim radom srca i poremećajima ritma, zatim oligurija (slabije izlučivanje mokraće), subikterus (blaži oblik žutice) i profuzno znojenje. Ovom kliničkom stanju sledi dramatičan događaj bolesti-posle jutarnjeg kašlja nastaje naglo, bolno iskašljavanje gnojnih masa na puna usta, praćeno strahom i osećajem ugušenja. Iskašljane gnojne mase su žuto-zelene ili prljavo smeđe,jako zaudaraju i talože se u dva sloja. Iskašljavanjem gnoja u plućima se formira šupljina sa nivoom, koja komunicira sa spoljašnjom sredinom i sa zdravim tkivom oba plućna krila. Bolesnik svakodnevno kašlje i iskašljava, ima temperaturu preko 39° C, znoji se, subikteričnog je izgleda, vezan za postelju, vidno gubi telesnu masu i ima poremećaje disanja. Pri povoljnoj evoluciji i izlečenju na mestu šupljina se stvara ožiljak, temperatura pada i svi simptomi nestaju.
Sekundarni apscesi-ispoljavaju se u već obolelim plućima, u bolestima susednih organa ili kao komplikacije patoloških stanja u plućima . Među najčešće opisivane spadaju:
posttraumatski apsces-koji nastaje posle zatvorene ili otvorene povrede grudnog koša, preloma rebara, ranjavanja i inkapsulacije gelera, uboda nožem...
apsces posle opstrukcije bronha stranim telom, povraćanim masama, krvlju, delovima kosti ili zuba, aspiriranom tečnošću...
apsces koji nastaje usled nekroze tkiva karcinoma pluća zagnojavanjem zida perforiranog (prsnutog) ehinokokusa, bronhnih cisti, pneumonija, infarkta pluća ili širenjem gnojnih procesa sa obolelih susednih organa.
Dijagnoza
Postavlja se na osnovu anamneze, kliničkog pregleda, rendgenografijom pluća i srca, bronhoskopijom. Laboratorijske analize pokazuju povišen broj belih krvnih zrnaca, ubrzanu sedimentaciuju, često i sekundarnu anemiju.Od posebnog značaja je citološki nalaz u sputumu (ispljuvku). Direktnom baciloskopijom i kulturom otkrivaju se uzročnici.
Lečenje
U kliničkoj praksi uspešno lečenje apscesa pluća, složenog postupka zbog postojanja više uzročnika,sprovodi se istovremenim davanjem dva antibiotika u maksimalnim dozama prema antibiogramu sputuma. Od koristi mogu biti i posturalna drenaža, primena bronhodilatatora, sekretolitika i ekspektoransa. Najveći broj obolelih uspešno se izleči u toku 6 do 8 nedelja. Neizlečeni apsces posle 8 nedelja označava se hroničnim i treba da se podvrgne hirurškom lečenju.
Uzrok nastanka
Uzroci su brojni, a najčešći su : urođene bronhiektazije, mehanička oštećenja bronhija, inflamatorni pneumonitis (aspiracija želudačnog sadržaja ili hemikalija, inhalacija gasova, lekovi…), granulomatoze (tuberkuloza, sarkoidoza…), imune deficijencije, poremećaji mukocilijarnog klirensa, postifektivno oštećenje bronhija (bakterijama, virusima ili protozoama).
Dva su preduslova za nastanak ovog oboljenja : opstrukcija jednog ili više bronha i nastanak infekcije distalno od opstrukcije. U osnovi je poremećaj mukocilijarnog klirensa tako da dolazi do dužeg zadržavanja mukusa (sluzi) i mikroorganizama što prouzrokuje oštećenje epitela i povećanja sekrecije mukusa. Sve to stimuliše zapaljenjski odgovor organizma, ali s obzirom da uzročnik ne može da se eliminiše nastaje hronična inflamacija (zapaljenje).
Klinička slika
Tipičan oblik prati obimna ekspektoracija (iskašljavanje), najčešće ujutru. Simptomatologija koja prati tipičan oblik obuhvata kašalj, otežano disanje, sekreciju iz nosa gnojavog sadržaja, maljičasti prsti, iskašljavanje krvi…
Dijagnoza
Metoda kojom se postavlja dijagnoza zavisi od stepena oštećenja, tj. od anatomskih promena. Najvažniji je auskultatorni nalaz prilikom koga se na periferiji pluća čuje vezikularno disanje sa inspirijumsko-ekspirijumskim pucketanjem. Radiološki nalaz nije karakterističan. Laboratorijske analize u mirnoj fazi bolesti su uredne, a u egzacerbaciji je ubrzana sedimentacija i postoji leukocitoza. U funkcionalnom ispitivanju pluća imaju lako oštećenu funkciju restriktivnog tipa.
Lečenje
Potpuno izlečenje je moguće hirurškim putem. Konzervativna terapija podrazumeva upotrebu antibiotika, sprovodjenje posturalne drenaže, upotrebu bronhodilatatora i higijensko dijetetski režim.
Akutni edem pluća je hitno dramatično stanje koje zahteva neodložnu i adekvatnu intervenciju, a karakteriše ga po život opasno nakupljanje tečnosti u plućima tj. u plućnim alveolama (zbog povišenog plućnog kapilarnog pritiska ili poremećene propustljivosti kapilarno - alveolarne membrane pluća).
Podela
Podela akutnog edema pluća vrši se na osnovu uzroka koji je doveo do njegovog nastanka. Akutni edem pluća može biti kardiogenog i nekardiogenog porekla.
Akutni edem pluća kardiogenog porekla
Uzroci koji dovode do nastanka ovog tipa plućnog edema su srčana insuficijencija (nedovoljna snaga srčanog mišića), teški poremećaji ritma i stanja srca kod kojih dolazi do povećanja hidrostatskog pritiska u plućnim kapilarima. Simptomatologija akutnog plućnog edema je vrlo karakteristična i retko predstavlja dijagnostički problem. Karakteristična slika je prinudni položaj. Pacijent zauzima sedeći položaj jer lakše diše. Disanje je vrlo čujno, teško i ubrzano. Sputum (ispljuvak) je penušav, a može imati primese krvi. Auskultatorno (slušanje pluća slušalicama - stetoskopom) se obostrano čuju vlažni šušnjevi. Srce ubrzano radi, a vene su na vratu nabrekle. Pacijent je cijanotičan (pomodrela koža i sluzokoža) i obliven znojem. Preznojavanje je vrlo obilno i stalno.
Dijagnoza
Dijgnoza se postavlja na osnovu karakteristične kliničke slike, EKG-a, laboratorijskih analiza, merenje saturacije (zasićenosti) kiseonika u krvi , laboratorijskog određivanja parcijalnih pritisaka gasova (kiseonika i ugljen-dioksida). Na rengenskom snimku pluća se takođe vide promene.
Lečenje
Lečenje akutnog edema pluća zavisi od toga da li je krvni pritisak snizen, normalan ili povišen. Terapija akutnog edema pluća kod normotenzije (normalnog pritiska) ili hipertenzije (povišenog pritiska) se sprovodi sa ciljem da se obezbedi normalna funkcija respiratornog i kardiovaskularnog sistema. Funkcija pluća se obezbeđuje, ako postoji indikacija za to, endotrahealnim intubiranjem i aplikacijom određenih medikamenata (bronhodilatatorima). Nepohodno je rasterećenje srca i to se postiže pre svega smanjenjem dotoka krvi u srce. Pacijent treba da je u sedećem položaju, a na taj način se smanjuje dotok venske krvi u srce. Terapija akutnog edema pluća kod hipotenzije i kod kardiogenog šoka se razlikuje od prethodne i to u kardiocirkulatornoj terapiji. Primena lekova je prema razvoju kliničke slike.
Akutni edem pluća nekardiogenog porekla
Pojačanu propustljivost kapilarno - alveolarne membrane bez povećanja plućnog kapilarnog pritiska uzrokuju infekcije, hipoalbuminemija, inhalacija toksičnih supstanci, akutni hemoragični pankreatitis, povrede grudnog koša, opekotine, masna embolija, lekovi (heroin), spašeni utopljenik... Razvoj edema pluća nekardiogenog porekla zasniva se na oštećenju normalne propustljivosti kapilarno - alveolarne membrane pod dejstvom endogenih (koje stvara sam organizam) i egzogenih (koji su uneti u organizam iz spoljašnje sredine) toksina. Edemi usled dugotrajne gladi, nefrotski sindrom i relativno sniženje intraalveolarnog pritiska npr. prilikom brzog izranjanja iz vode mogu dovesti do razvoja plućnog edema. Simptomi ovog oblika edema pluća su isti kao i kod kardiogenog plućnog edema. Kod inhalacionih trauma (otrovni gasovi) može se javiti slika slična napadu bronhijalne astme.
Dijagnoza
Dijagnoza se postavlja na sličan nacin kao kod edema pluća kardiogenog porekla.
Lečenje
Terapija zavisi od razvoja kliničke slike.
